Phong Cách Vườn Nhật Bản -The Japanese Garden
Vườn Nhật Bản là kiểu vườn cảnh truyền thống của Nhật Bản, mang đặc trưng nổi bật đó là một tập hợp ngăn nắp của các vật thể thiên nhiên được thu nhỏ qua bàn tay sáng tạo và sắp đặt của con người. Ví dụ: một tảng đá được tạo hình dáng như một quả núi, đắp đất thành những quả đồi, những loài cây được tỉa tót, uốn nắn thành những cây cổ thụ tí hon, hoặc xung quanh một hồ nước nhân tạo sẽ đắp thêm những hòn đảo giả… Phần lớn vườn Nhật có cách bài trí với những hàm ý sâu xa của Thiền tông.
Vườn Nhật Bản xuất phát từ những kiến thức mà người Nhật học được từ Trung Quốc trong thời kỳ Asuka cùng với những kiến thức và thế giới quan Phật giáo. Trong thời kỳ Edo, hoàng gia, các gia đình quý tộc, shogun, daimyo, các chùa chiền và đền thờ của đạo Shinto đều ưa thích sử dụng phong cách vườn này.Thế nhưng, phong cách vườn Nhật được giới thiệu một cách chính thức ra ngoài thế giới bắt đầu từ cuối thế kỷ 19 với tác phẩm Landscape Gardening in Japan của Josiah Conder năm 1893.
Ngày nay, không chỉ ở Nhật Bản mà ở nhiều nơi khác trên thế giới cũng có những khu vườn mang phong cách vườn Nhật.
Vườn Nhật mang đậm ảnh hưởng của Thiền. Ở trong vườn, cây, cỏ, lá, hoa, đá, nước và cá đều được coi trọng, thiếu một thứ có lẽ sẽ không còn là vườn Nhật.
Ở vườn Nhật cũng có những yếu tố mang đậm nét đặc trưng, đó là trà thất, thạch đăng lung, thủy bồn, cá cảnh… Đặc biệt ở vườn Nhật yếu tố thời gian luôn là vấn đề tiên quyết, thời gian ở đây như được ngưng đọng qua hình ảnh rêu phong phủ kín những lối về.
Vườn đá (枯山水 Karesansui), kiểu vườn Nhật Bản mà người ta dùng đá, sỏi, cát sắp xếp lại tạo thành những hình gợi nên cảm giác sông, hồ, biển cả với núi đá, hòn đảo nhô lên…Người phương Tây thường gọi kiểu vườn này là vườn Thiền.
Loại sân vườn Karesansui đã xuất hiện từ thời Muromachi (1392-1568). Loại sân vườn này không sử dụng đến ao hay suối nước. Nó là biểu tượng của phong cảnh thiên nhiên như đồi, núi, biển, sông, hồ qua việc sử dụng và bố trí đá, sỏi, cát trắng, rong rêu và các loại cây được gọt tỉa.
Trong thiết kế sân vườn Karesansui, việc sắp đặt đá rất quan trọng để có được góc nhìn đẹp nhất. Nếu một viên đá có phần đỉnh trông xấu, bạn không nên đặt nó ngay giữa vườn, mà hãy đặt nó sang một bên. Nên chú ý sắp đặt đá theo chiều ngang hơn là chiều đứng. Nếu các viên đá được sắp đặt càng ra xa, hãy bố trí cho chúng chạy nối tiếp nhau. Nếu các viên đá dựa vào nhau, bạn nên sắp đặt cho chúng hỗ trợ nhau.
Phong cách thiết kế sân vườn Nhật Bản
Một trong những điểm nổi bật của phong cách thiết kế Á Đông điển hình chính là kiến trúc và lối suy nghĩ Nhật Bản. Điều này đã làm nên nét đặc sắc và sự ấn tượng cho kiến trúc Nhật Bản trong nhiều thế kỉ và ngày càng phổ biến trên thế giới, mang lại một cái nhìn độc đáo cho những thiết kế sân vườn theo phong cách Nhật Bản. Kiểu vườn này đặc biệt chú trọng vào việc tạo ra một không gian bình yên và tĩnh lặng, rất phù hợp cho việc nghỉ ngơi, thư giãn. Nếu bạn may mắn sở hữu một khu vườn tương đối rộng và yêu thích cảm giác tĩnh lặng, thiền định thì một khu vườn theo phong cách sân vườn Nhật Bản sẽ là lựa chọn hợp lý nhất.
Sự kết hợp giữa văn hóa và lối sống của đất nước mặt trời mọc đã mang đến một vẻ đẹp thẩm mỹ đầy chất Á Đông cho những khu vườn Nhật Bản. Những khu vườn được ví như những món quà diệu kỳ, mang đến một không khí thanh bình và yên ả cho những ngôi nhà hiện đại.
Nhiều người cho rằng sân vườn Nhật Bản vay mượn ý tưởng của những mô hình vườn nhà của Trung Quốc, nhưng trải qua nhiều thế kỉ, thiết kế sân vườn Nhật Bản đã có bản sắc riêng và đậm chất văn hóa dân tộc Nhật. Sân vườn được thu lại theo một tỉ lệ nhỏ, đại diện cho quang cảnh và những địa điểm nổi tiếng trong một không gian nhỏ và đẹp.. Chủ nghĩa tượng trưng được sử dụng hầu hết trong mỗi sân vườn Nhật Bản. Cảnh đồi núi và sông được thu nhỏ lại bằng cách dùng đá, cát và sỏi bằng cách cát hay sỏi được cào tạo ra dáng những con sông, một khối đá và đá cuội có thể biểu tượng cho những hòn đảo nhỏ.
Một khu vườn Nhật cơ bản thường bao gồm các yếu tố: hồ nước, đá, cây, cát, tre, hoa lá. Theo quan niệm của người Nhật Bản, khu vườn là sự mô tả thiên nhiên một cách chính xác nhất và cũng thể hiện được lòng kính trọng của con người đối với tự nhiên. Sự hòa hợp của yếu tố nước và đá sẽ mang đến sự hài hòa cho khu vườn. Nếu bạn không có điều kiện sở hữu một hòn non bộ với dòng suối nhân tạo hay dòng thác nhỏ, hãy xem cát là vật thay thế phù hợp vì nó là tổng hợp kì diệu của nước và mây theo quan niệm của người Nhật.
NHỮNG MẪU THIẾT KẾ SÂN VƯỜN ĐƯỢC ƯA CHUỘNG THEO PHONG CÁCH NHẬT BẢN
Việc thiết kế khu vườn theo phong cách này đòi hỏi người thiết kế phải nắm được 5 nguyên tắc cơ bản sau:
– Đặt rêu ở lối vào và dọc theo hai mặt của vườn. Những tấm thảm rêu này sẽ vừa tạo cho bạn cảm giác được chào đón khi bước vào khu vườn nhưng đồng thời như một lối dẫn vào không gian tách biệt. Rêu có thể làm cho khu vườn của bạn như tách ra hẳn khỏi sự ồn ào, náo nhiệt của bên ngoài, và giúp cho quá trính phục hồi năng lượng sau một ngày mệt mỏi trở về từ nơi làm việc.
– Để làm cho không gian có vẻ bí ẩn và lôi cuốn bạn có thể đặt những chiếc đèn đá tại một số vị trí trong khu vườn. Bạn cũng có thể đặt một vài giỏ treo xung quanh chỗ đặt đèn để tạo sự chú ý. Những chiếc đèn đá này giúp cho thiết kế sân vườn Nhật Bản có được sự ấm áp và khác biệt với các kiểu vườn khác.
– Tạo ra những “khu vườn khác” bên trong không gian của vườn chính. Điều này có nghĩa là bạn có thể thêm những vườn khô và vườn đá nhỏ, chúng được sử dụng như không gian thiền định. Đá là vật trang trí không thể thiếu và ý nghĩa của nó phụ thuộc vào bố cục mà bạn sắp xếp. Những núi đá sừng sững hay những ngọn đá bị bào mòn do sóng biển sẽ mang không gian bao la hùng vĩ vào nhà bạn. Sẽ tuyệt hơn nữa nếu bạn bố trí thêm những cây cầu bắc ngang qua dòng suối thơ mộng đó. Điều này làm nên một bức tranh thiên nhiên thật tuyệt vời.
– Nhà uống trà (trà thất) là một trong những không gian không thể thiếu được trong các khu vườn Nhật. Đó có thể chỉ là một căn nhà nhỏ hết sức đơn giản dung làm nơi thư giãn, quây quần cùng gia đình hoặc bạn bè của bạn. Để tạo những khoảng nhìn tuyệt vời cho nhà uống trà, các cửa sổ nên được hướng ra những cảnh yên bình trong vườn, như vườn đá Nhật Bản, lồng đèn hay vườn Zen. Hãy trang trí ngôi nhà với một số loại cây, hoặc hoa đẹp mắt để tạo sự hài hòa với thiên nhiên bên ngoài.
– Thác phun nước bằng tre và những hồ nước nhỏ, những đồ thủ công chất lượng cao được sắp xếp một cách có tính toán, chủ đích. Tiểu cảnh nước mang lại cho bạn cảm giác bình yên bởi âm thanh tự nhiên, nhẹ nhàng mà chúng đem lại. Những tiếng róc rách và hình ảnh dòng nước trôi êm đềm sẽ tạo ra một khung cảnh thiền định cho khu vườn của bạn. Những hồ nước nhỏ còn đại diện cho sự tinh khiết và trầm lắng.
Nhìn vào khu vườn truyền thống của Nhật, chúng ta sẽ thấy một không gian thanh bình đến lạ lùng. Nhưng điều đó không khiến người ta cảm thấy nhàm chán, ngược lại càng khiến chúng ta tò mò hơn, và sẽ ngắm nhìn khu vườn lâu hơn, kỹ hơn, để rồi tìm ra được sự cầu kỳ và tinh tế trong thiết kế của khu vườn, đồng thời tĩnh tại để khám phá những góc sâu trong tâm hồn mình. Với trí tưởng tượng bay bổng và kĩ thuật của người Nhật Bản, hi vọng bạn sẽ có những ý tưởng hay cho thiên đường xanh ngắt thu nhỏ trong ngôi nhà của mình!
Cây Trồng
Việc lựa chọn và trồng những cây thích hợp cả về chủng loại và kích cỡ là rất cần thiết. Đối với vườn Nhật thì thiết kế cây trồng có nghĩa bao gồm cả việc định dạng kích thước và hình dáng của từng cây trong khu vườn. Khu vườn càng nhỏ thì yêu cầu càng chặt chẽ.
Cỏ Nhật được trồng làm nền cho khu vườn, tuy nhiên cần chú ý, cỏ nhật chỉ thích hợp với diện tích rộng và không chịu bóng. Khu vực dưới các tán cây, bàn ghế, không nên trồng cỏ Nhật vì dễ bị chết. Nên trồng thay thế bằng các loại cỏ tre, rau má, chua me đất…
Những ngôi nhà với đường nét kiến trúc đơn giản, hài hoà rất phù hợp với phong cách của vườn Nhật. Bản thân gia chủ cũng là người trọng sự giản dị, thanh cao và triết lý thì mới có thể yêu nét đẹp đơn sơ của vườn Nhật.Cốt lõi mà kiến trúc sư của Vườn Thông Minh muốn gửi gắm tới các bạn trong việc thiết kế vườn theo phong cách vườn Nhật chính là sự mô phỏng sống động vũ trụ, thiên nhiên, con người mà trong đó có cả chính mỗi chúng ta.